Wat gij niet wilt dat u geschiedt…

Burgemeester Franc Weerwind heeft een bijeenkomst met omstreden Islamitische predikers niet verboden. Twee partijen met ‘vrijheid’ in hun vaandel eisten van de burgemeester dat hij de ‘randen van de wet’ zou opzoeken. De PvdA vindt respect voor grondrechten en rechtmatig bestuur belangrijker dan een spreekverbod voor predikers met een verwerpelijke boodschap. Een gesprek met fractievoorzitter John van der Pauw.

Wat was  de aanleiding voor het debat op 4 februari 2016 over een verbod op een bijeenkomst van de Dawah-groep?
“Tijdens die bijeenkomst zouden predikers het woord krijgen die verwerpelijke uitspraken hebben gedaan. Twee fracties die in naam de ‘vrijheid’ zeggen te dienen eisten van de burgemeester dat hij die bijeenkomst zou verbieden. Dat bleek niet mogelijk. De politie was aanwezig en heeft geen strafbare uitspraken kunnen constateren.”

Wat vindt de PvdA van dat alles?
“De Partij van de Arbeid is een sociaal democratische partij. Mede door die democratische inborst ergeren wij ons geregeld aan verwerpelijke uitspraken van oproerkraaiers. Extremisten lijken er genoegen in te scheppen om anderen angst aan te jagen. En soms slagen ze daar in.
Extremisten zoeken graag de randen op van wat nog net kan of juist niet meer kan. Daarmee verstoren ze de maatschappelijke rust in onze verder vreedzame samenleving. Dat doen extremisten die onze maatschappij niet appreciëren net zo goed als hun tegenstrevers.”

Wat zou de PvdA liever zien?
“Het zou veel rustiger en minder opgezwollen zijn als de randen van het betamelijke niet regelmatig zouden worden opgezocht. Als niet even zo vaak de grens naar het onbetamelijke wordt overgestoken. Helaas is dat niet de realiteit. De realiteit is dat een deel van de burgers in onze samenleving de grenzen juist bewust opzoekt.”

Hoe staat de PvdA tegenover religieuze extremisten die dood en verderf prediken?
“Daar kan geen misverstand over bestaan. De PvdA is tegen de doodstraf en tegen eigenrichting. Ook de overheid hoort geen bloed aan de handen te hebben. Een godsdienstige opvatting mag al helemaal geen reden zijn om een mens te doden.”

Is het dan niet verstandig om extremistische uitspraken gewoon te verbieden?
“Je kunt oproerkraaiers oproepen om zich te matigen, omdat wij denken dat de samenleving daar leefbaarder van wordt. Wat we niet mogen en kunnen is overheidsmacht inzetten om burgers die de grens opzoeken, maar er niet overheen gaan, dwingen om de grens niet meer op te zoeken.”

Waarom zou de burgemeester dat niet af mogen dwingen?
“De Grondwet geeft burgers de vrijheid om – binnen de wettelijke kaders van onze rechtsstaat – te doen wat ze willen. Door te opteren voor een beperking van de vrijheden van burgers –  hoe verwerpelijk uitlatingen van iemand ook zijn – zoek je zelf een principiële grens van onze samenleving op. Je pleit dan namelijk voor een beperking van de (grond)rechten van sommige burgers. Je pleit er dan voor om mensen verschillend te behandelen en dat gaat in tegen de basiswaarden van onze vreedzame samenleving. Die grens mogen wij nooit overschrijden. Wie zo’n verbod nodig vindt moet bij de landelijke wetgever zijn. Als die een organisatie verbiedt, dan kan een burgemeester optreden.”

Hoe beoordeelt de PvdA het handelen van de burgemeester?
“De PvdA heeft alle begrip voor het handelen van de burgemeester. Handelen van de overheid dient rechtmatig te zijn. Daarbij zijn de algemene beginselen van  behoorlijk bestuur van belang. Handelen buiten de grenzen van de wet is daar niet mee te verenigen. Dan dreigt de overheidsdienaar zelf tot dictator te verworden. De burgemeester heeft vastgesteld dat de bijeenkomst binnen de wettelijke kaders van onze maatschappij niet te verbieden was. Hij heeft die bijeenkomst daarom niet verboden. De burgemeester heeft daarmee naar de mening van de PvdA het enig juiste besluit genomen.”

Er lijkt een demonstratie van Pegida in Almere in aantocht…
“Een bijeenkomst van een andere groep burgers die de grenzen van onze samenleving bewust opzoekt. Een groep die verwerpelijke uitspraken ook niet schuwt. Dat is voor ons geen reden om de burgemeester te vragen om die bijeenkomst te verbieden vanwege de inhoud van de boodschap. De PvdA is en blijft een democratische organisatie. En daarom geldt voor deze burgers hetzelfde als voor anderen. Zolang ze binnen de wettelijke grenzen van onze samenleving dingen doen, willen wij dat niet verbieden. Hoe zeer wij de opvattingen van die beweging ook verwerpen.”

En de conclusie van de PvdA over het optreden van de burgemeester is….
“De raad heeft de burgemeester een opdracht gegeven. Het is de raad die een oordeel velt over de uitvoering van die opdracht. Twee fracties die zeggen de ‘vrijheid’ te dienen eisten van de burgemeester dat hij de rechtmatigheid van zijn handelen op het spel zou zetten. De PvdA is blij dat de burgemeester er voor heeft gekozen om de waarden van de rechtsstaat in ere te houden. Wat de PvdA betreft heeft de burgemeester op correcte en zorgvuldige wijze het enig juiste besluit genomen. De PvdA gelooft in de kracht van onze democratische rechtsstaat. En die gebouwd is op het principe ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’.”