Opinie: Prijsplafond in de zorg

Wat mag een mensenleven kosten?

De afgelopen jaren zijn de zorgkosten in Nederland snel gestegen. De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren zal voortzetten. Mede hierdoor is de vraag ontstaan of een medische behandeling kan worden geweigerd omdat de kosten te hoog zijn. Vaak wordt er gezegd dat er iets moet gebeuren aan de zorgkosten. Een afweging van de kosten zou daarom onvermijdelijk zijn. Voor mij gaat dit te snel, eerst moet de principiële vraag gesteld worden:  Mag je een prijskaartje hangen aan een mensenleven?

De discussie of er een prijskaartje aan een mensenleven gehangen kan worden is niet nieuw. In 1978 werd het autobedrijf Ford voor de rechter gedaagd omdat ze een onveilige auto’s zouden hebben verkocht. De precieze aard van het mankement van de auto is niet zo interessant. Wat wel interessant is is de verdediging van Ford. Ford wist dat het mankement van de auto eenvoudig te verhelpen was. Ze hadden de kosten hiervan berekend. Ook  hadden ze een berekening gemaakt van het aantal doden en gewonden dat door het mankement zou ontstaan.  Ze hadden de maatschappelijke kosten per dode en gewonde vastgesteld en door deze te vermenigvuldigen met de geschatte aantallen doden en gewonden kwamen ze op de maatschappelijke kosten. Uit de berekening kwam dat de kosten van het verhelpen van het mankement hoger waren dan de maatschappelijke opbrengsten van het lager aantal slachtoffers. Zo eenvoudig kan het dus zijn. Een bedrag vaststellen wat een mensenleven mag kosten en als de kosten dan te hoog zijn, is een leven het niet waard om gered te worden.

De kosten van een behandeling zijn opgebouwd uit verschillende zaken zoals het salaris van een arts en de kosten van de medicijnen. Deze kosten zijn dus afhankelijk van de prijzen die medicijnfabrikanten vragen en de vergoeding die een arts krijgt voor een behandeling. De zorgkosten zijn geen objectieve kosten. Ze komen tot stand door de markt en door de vergoeding die medisch personeel krijgt. Een maximumprijs aan een levensjaar hangen zou betekenen dat een verhoging in zorgkosten ervoor zorgt dat er meer behandelingen niet doorgaan. Wanneer de vakbond dus goede loononderhandelingen voert, kost dit mensenlevens.

Volgens mij is dit een kant die we nooit op mogen gaan als PvdA. Wij zijn de partij van de solidariteit en laten een mensenleven niet over aan het prijskaartje van de markt, zeker niet in de gezondheidszorg. Solidariteit is niet moeilijk als het geld tegen de plinten klotst. Juist als de schaarste groot is zijn principes belangrijk. Het principe van solidariteit zou daarom leidend moeten zijn bij de discussie over zorgkosten. En wat die solidariteit betreft,  eerst maar eens bezuinigen op de grootverdieners in de zorg.  De conclusie is voor mij duidelijk. Er mag geen kostenplafond komen voor zorguitgaven. En als de zorgkosten dan stijgen? Dan kunnen trots zijn op het feit  dat we in Nederland ook solidair zijn als dat wat lastiger is.

Raymond Lozekoot

Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel