Roodschrift: John van der Pauw vecht voor betaalbaar wonen in Almere

Een stad met bijna 80.000 woningen moet een paradijs zijn voor iemand die alles op het gebied van woningbouw volgt. Kritisch volgt. John van der Pauw, fractievoorzitter PvdA in Almere, raakt zelden uitgepraat over zijn specialisme. Hij droomt waarschijnlijk over wonen, als het geen nachtmerries zijn. Roodschrift maakte hem diep in de nacht wakker.

“Mijn drive op het gebied van wonen stoelt op twee elementen: de primaire voorzieningen die ervoor zorgen dat mensen kunnen leven. Wonen is daar één van. Je hebt een dak boven je hoofd nodig.”

Het is John er vooral om te doen woningen voor inwoners met een laag inkomen veilig te stellen. Een lastige opgave, vindt hij zelf. “In de afgelopen acht jaar is het besef gegroeid dat betaalbaarheid belangrijk is. Het vervelende is alleen dat corporaties dure apparaten zijn. Zij hanteren het principe dat ze, om hun kerntaken voor minima te kunnen betalen dure koopwoningen bouwen om aan de vraag van meer vermogende mensen te voldoen. Ik heb alleen nog nooit iemand zien verantwoorden hoeveel winst er uit die koopwoningen komt.”

”Ik maak al een aantal maanden een overzicht van de huurwoningen in Almere. Sinds een maand kijk ik ook naar de vrije sector. In de sociale sector zie je dat woningen die worden aangeboden binnen heel korte termijn verhuurd worden. In de dure vrije sector zie je dat het langer duurt voordat ze deze woningen verhuren. Dus daar gaat het niet zo makkelijk.”

John realiseert zich dat de Almeerse woningmarkt afhankelijk is van wat er in Den Haag bepaald wordt. “De corporaties lopen nu tegen het beleid van minister Blok aan. Hij zegt dat zij zich niet meer op de markt moeten begeven. Er wordt een splitsing gemaakt tussen sociale huisvesting, waar een speciaal stelsel voor is, en de rest van de woningmarkt. Woningcorporaties krijgen de keuze beide activiteiten duidelijk te scheiden, of de activiteiten in de vrije sector in een andere organisatie onder te brengen en te verkopen.”

”Er is nu een veel te grote focus op commercie. Dat heeft geleid tot wat anderen wel noemen paleizen van de woningbouwcorporaties, de kantoren van de corporaties. Je ziet dat ook in het onderwijs, van die hele luxe kantoren waar de directie zit. Het kan ook anders, sober in plaats van luxe. En dan heb je meer geld voor hetgeen waar je het in wezen voor doet.”

”Wanneer je in eerste instantie naar de toekomstige wijk Oosterwold kijkt, denk je dat het boerenland is. Maar het zijn allemaal kavels die verdeeld zijn onder ontwikkelaars, speculanten en corporaties. De corporaties hebben in het Oosterwold voor miljoenen euro’s aan bezit. En wie betaalt daar uiteindelijk de rente? De huurder. Zo’n mislukt woningbouwproject waarbij je woningen in de markt zet en je maakt er verlies op. Wie betaalt dat? De huurder.”

Waar ik van schrik is dat veel woningen in Almere met subsidie, dat wil zeggen op goedkope grond, gebouwd zijn. En deze woningen moeten nu wel 800 euro in de maand opbrengen. Dat is dus geen gesubsidieerde woningbouw meer, maar er zit wel goedkope grond onder. Dit kan omdat Den Haag vergeten is iets te regelen. Toen de corporaties verzelfstandigden zijn er geen afspraken gemaakt over wat men zou doen wanneer de woningen bijvoorbeeld veel te duur werden, of als ze niet verkocht konden worden. Ik vind dat je het geld dat in de grond zit en dat van ons allen is, terug zou moeten geven aan de overheid. Dat is niet geregeld. Dit heeft er ook toe geleid dat we in Almere heel weinig (sociale) huur hebben, maar wel een enorme hoeveelheid koopwoningen. En die koopwoningen staan nu voor een deel onder water.

Sociale huur in Almere is duur. Er worden sociale huurwoningen aangeboden tot 699,48 euro per maand. Het is maatschappelijk onverantwoord wat de corporaties doen. Ik kwam laatst een 19-jarig meisje tegen, een jonge moeder. Ze gaat nog naar school, heeft studiefinanciering en heeft dus een inkomen dat lager is dan een bijstandsuitkering van een volwassene. En zij heeft elke maand, als je puur naar de huur kijkt, een gat van 150 euro in haar budget. En die woning is haar afgelopen mei verhuurd door één van die corporaties hier. Zij hebben gekeken naar haar inkomen of hebben bepaald dat zij op basis van haar inkomen dit huis kon huren. Ik vind het echt onverantwoord.

Bij de coalitieonderhandelingen zijn we het erover eens geworden dat een huur van 699 euro niet betaalbaar is voor iemand met een laag inkomen. We leven hier echter niet in een vacuüm en hebben met landelijke wetgeving te maken. Volgend jaar wordt de Huisvestingswet gewijzigd. Ik maak me zorgen dat de ontwikkelingen dan weer teniet gedaan worden. Gelukkig hebben ze in Utrecht het probleem ook al gesignaleerd. Ook daar wordt gekeken of er weer een relatie tussen inkomen en maximaal te betalen huur zou moeten worden bepaald, want het gaat gewoon fout.

John: “Toen ik begon als gemeenteraadslid werd er meer verkocht dan er werd bijgebouwd in de sociale sector. Daar heb ik me druk over gemaakt. En toen daar aandacht voor kwam, op de Politieke Markt enzo, en ze daarmee een minder vrolijk, minder fraai gezicht kregen, toen zag je opeens de verkopen dalen. Maar na verloop van tijd, toen ze gewend waren aan het geluid, begonnen er weer meer verkocht te worden. En ik ben ook wat dat betreft benieuwd naar wat er in de Woonbrief staat, want dat is iets waarvan ik zeg: “Daar moet wat aan gebeuren.”

”Corporaties bouwen geen woningen meer omdat er gewoond moet worden, ze bouwen woningen omdat ze vastgoedbezitter zijn. Omdat dat vastgoed waarde heeft. Die waarde willen ze uiteindelijk verzilveren.”

“Ik denk dat we er nu slechter voor staan dan in 2008, als je kijkt naar het totale aanbod. Ik maak nu die weekoverzichten en dan zie je dat meer dan de helft van de woningen gewoonweg te duur is, te duur voor de doelgroep. Toch wordt die doelgroep daarin gezet en dat ga je op enig moment tegenkomen. In ontruimingen, in huurachterstanden, noem maar op. En daar is uiteindelijk niemand bij gebaat. Ook de corporaties niet.”

“Voor betaalbaar wonen is IbbA (‘Ik bouw betaalbaar in Almere’) natuurlijk een prachtig initiatief, maar er zitten ook risico’s aan. Je weet maar nooit hoe het met de markt gaat. Verder denk ik dat er in de markt partijen zijn die willen ontwikkelen zoals wij dat willen. Namelijk dat zij wel op goedkope grond kunnen bouwen, maar dat er wordt afgerekend als die woningen niet meer betaalbaar zijn. Daar gaan we mee experimenteren.”

“Verder wil onze wethouder, Henk Mulder, zich inzetten voor betaalbare woningen. Hij richt zich op een aanbod tot  580 euro. Maar of we dat gaan halen met de dames en heren die op dit moment de baas zijn bij de corporaties, dat weet ik niet. De Alliantie heeft een nieuwe directeur, dus wie weet? Nieuwe mensen, nieuwe kansen…”